Μπαίνουμε σιγά-σιγά στην ψυχρή περίοδο του έτους για την Ευρώπη αλλά και τη χώρα μας. Σημαντικό ρόλο σε αιφνίδιες αλλαγές του καιρού στο βόρειο ημισφαίριο παίζουν και οι κατά καιρούς θέρμανσεις της στρατόσφαιρας. Στρατόσφαιρα είναι ένα τμήμα πού βρίσκεται πάνω από την τροπόσφαιρα κατά μέσο όρο σε ένα υψόμετρο 20 έως 45 χιλιόμετρα.
Κάποιες φορές υπάρχει σύνδεση της στρατόσφαιρας με την τροπόσφαιρα (πού είναι το τμήμα της ατμόσφαιρας από το έδαφος έως τα 15 περίπου χιλιόμετρα) και αναπτύσσονται ισχυρές ψυχρές εισβολές σε διάφορα μέρη του βορείου ημισφαιρίου. Η περίοδος που συνήθως σημειώνεται στρατοσφαιρική θέρμανση είναι από τα μέσα Δεκεμβρίου έως και τα μέσα Μαρτίου. Είναι ένα φαινόμενο όχι πολύ συχνό με εμφάνιση περίπου 6,5 φορές στα 10 χρόνια.
Υπάρχει μία περίοδος από τον Μάρτιο έως και το Νοέμβριο πού υπάρχει αρχικά χαλάρωση και προς το φθινόπωρο συσσώρευση ψύχους σε αυτό το τμήμα της ατμόσφαιρας.
Την φετινή χρονιά υπάρχει σαφής τάση να υπάρξει αιφνίδια στρατοσφαρικη θέρμανση κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αυτό που δεν είναι συχνό και θα έλεγα είναι αρκετά σπάνιο είναι να έχουμε θέρμανση κατά την περίοδο του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου.
Αυτό φαίνεται από την εξασθένηση των δυτικών ανέμων στη στάθμη των 30 χιλιομέτρων υψόμετρο σύμφωνα με το ευρωπαϊκό προγνωστικό μοντέλο ECMWF(εικόνα 1), το Αμερικανικό προγνωστικό μοντέλο GFS(εικόνα 2), το μακροπρόθεσμο προγνωστικό μοντέλο CFS(εικόνα 3) και το αγγλικό προγνωστικό μοντέλο UKMO(εικόνα 4).
Η τάση συνεχίζεται να ενισχύεται δηλαδή να εξασθενεί ο δυτικός άνεμος πράγμα που σημαίνει πώς ανοίγεται ο δρόμος για πρώιμες ψυχρές εισβολές στο βόρειο ημισφαίριο. Δεν θα γίνει βέβαια αντίστροφη μιας και αυτό είναι πάρα πολύ σπάνιο φαινόμενο (δηλαδή να μηδενίσουν οι δυτικοί άνεμοι και να γυρίσουν σε αρνητική τιμή δηλαδή να γίνουν ανατολικοι στο ύψος των 30 km περίπου).
Είναι μία εξέλιξη κόντρα στην κανονική ροή. Όπως βλέπετε και στα σχήματα θα έπρεπε σταδιακά να ενισχύονται οι δυτικοί άνεμοι σε αυτό το υψόμετρο δηλαδή να συγκεντρώνονται ακόμα πιο ψυχρές αέριες μάζες και να διατηρούνται εκεί έως και το Δεκέμβρη.
Αυτό διαφοροποιεί την πορεία του φετινού φθινοπώρου και χειμώνα σίγουρα σε σχέση με πέρσι παρόλο που όπως έχουμε πει εδώ και αρκετό καιρό η γενική τάση του καιρού μοιάζει με την περσινή. Αυτή όμως η πρώιμη εξασθένηση των δυτικών ανέμων / αύξηση της πιθανότητας ψυχρών εισβολών μετά από κάποιο διάστημα στο βόρειο ημισφαίριο είναι μία εξέλιξη που μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω στις μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις των παγκόσμιων προγνωστικών μοντέλων αλλά και των ερασιτεχνών μετεωρολόγων.
Όπως είπαμε η διαδικασία συνεχίζεται και περιμένουμε τις επόμενες μέρες να δούμε την ένταση αυτής της θέρμανσης της στρατόσφαιρας, την κορύφωση της αν υπάρξει, και στη συνέχεια τις σημαντικές αλλαγές που θα φανούν στα προγνωστικά μοντέλα. Αν το φαινόμενο αυτό παρατηρηθεί τελικά όπως δείχνουν τα πρώτα στοιχεία μετά τις 20 με 25 Οκτωβρίου θα φανούν στις αρχές και τα μέσα Νοεμβρίου σημαντικές αλλαγές από αυτές που δείχνουν αυτή τη στιγμή όλα τα παγκόσμια προγνωστικά μοντέλα αλλά και εκτιμήσεις ερασιτεχνών μετεωρολόγων.
Το θέμα είναι εξειδικευμένο αλλά επειδή μπορεί να είναι αυτό που θα διαφοροποιήσει το φετινό χειμώνα από τον περσινό στη χώρα μας αλλά και στην Ευρώπη καλό είναι να το παρακολουθούμε τώρα που αρχίζουν να υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις.
Βασίλειος Πανάκογλου
Γεωπόνος και Ερασιτέχνης μετεωρολόγος
e-mail επικοινωνίας: meteovas79@ yahoo.gr
Προφίλ facebook
Ομάδα facebook
