Η πρόσφατη διαταραχή που επηρέασε τμήματα κυρίως της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας με έντονες καταιγίδες και χαλαζοπτώσεις μου δίνει την αφορμή να τονίσω ένα φαινόμενο το οποίο συμβαίνει συνεχώς τη θερινή περίοδο. Είναι το φαινόμενο της τοπικότητας. Τι είναι όμως τοπικότητα;
Tην θερινή περίοδο δεν αναπτύσσονται οργανωμένα βαρομετρικά συστήματα σε όλο το ύψος της τροπόσφαιρας με συγκεκριμένη τροχιά και διαδρομή.
Συνήθως κάποιο ψυχρό μέτωπο από τη βόρεια Ευρώπη πλησιάζει την περιοχή μας και μεταφέρει ασταθείς αέριες μάζες στη μέση και ανώτερη τροπόσφαιρα και συναντώνται τις θερμές αέριες μάζες που προϋπάρχουν στην περιοχή της Ελλάδας δημιουργεί την ονομαζόμενη αστάθεια.
Σε κάποια δεύτερη περίπτωση δεν έρχεται μόνο ένα ψυχρό μέτωπο το οποίο περνάει και σε λίγες ώρες είναι παρελθόν αλλά μεταφέρεται ολόκληρη ψυχρή μάζα σε κυκλικό σχήμα και τότε έχουμε τον επονομαζόμενο ”καιρό της ψυχρής λίμνης”.
Σε οποιεσδήποτε και από τις πιο πάνω δύο περιπτώσεις έχουμε αστάθεια με εκδήλωση καταιγίδων ισχυρών ανέμων και χαλαζόπτωσης η τοπικότητα είναι παρούσα. Ο καιρός στη θερινή περίοδο ευνοείται από τις θερμές αέριες μάζες που συνήθως κατακλύζουν τις κλειστές πεδιάδες της χώρας μας. Κανένας όμως δεν γνωρίζει και δεν μπορεί να γνωρίζει το σημείο ακριβώς που θα υπάρξουν όλες οι προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί ένα καταιγιδoφόρο νέφος(Cumulonimbus). Αυτές είναι διαδικασίες που η επιστήμη της μετεωρολογίας δεν μπορεί και δεν νομίζω να μπορέσει ποτέ να προσδιορίσει με ακρίβεια.
Οι κάθε λογής εφαρμογές που υπάρχουν στα κινητά αλλά και στους υπολογιστές κάνουν απλά μεταφορά των δεδομένων ενός παγκόσμιου προγνωστικόυ μοντέλου χωρίς να μπορούν να κάνω κάτι περισσότερο στις περιπτώσεις καταιγίδων και όπως είπαμε της τοπικότητας των φαινομένων. Όταν το παγκόσμιο μοντέλο βγάλει έναν χοντροκομμένο χαρτη με τις περιοχές που θα επηρεαστούν από φαινόμενα και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της Θεσσαλίας για παράδειγμα τότε η κάθε εφαρμογή δείχνει βροχή η καταιγίδα στις περισσότερες περιοχές του διαμερίσματος. Αυτό όπως έχετε αντιληφθεί σχεδόν όλοι είναι πάντα λάθος. Και όταν δεν είναι λάθος συνήθως επηρεάζονται από τις καταιγίδες οι περιοχές που είναι ορεινές ή κοντά σε ορεινούς όγκους και όχι τα πεδινά τμήματα.
Στην πρόσφατη αλλαγή του καιρού με τις σύντομες καταιγίδες στις 18 -19 και 20 Ιουλίου βλέπετε στον παρακάτω χάρτη πόσο μεγάλες διαφορές υπάρχουν στο ύψος βροχής που έπεσε σε διάφορους σταθμούς στη Λάρισα και γύρω από αυτή. Σε περιοχές λίγων εκατοντάδων μέτρων η λίγων χιλιομέτρων είχαμε τελείως διαφορετική συμπεριφορά αφου ή καταιγίδα δεν καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις. Στο ανατολικό κομμάτι της Λάρισας όπως βλέπετε σημειώθηκαν 36 χιλιοστά στην περιοχή του ΑΤΑ όπου έχω εγώ τον μετεωρολογικό μου σταθμό και 1-2 χιλιόμετρα πιο ανατολικά στο αεροδρόμιο σημειώθηκαν 47μμ!!. Αντίθετα στο κέντρο της πόλης και δυτικότερα είχαμε μόλις 12 χιλιοστά στην περιοχή της Νεάπολης και ακόμα λιγότερα γύρω στα 8 στο χωριό της Τερψιθέας. Αν λάβουμε υπόψη ότι η κανονική τιμή για τον μήνα Ιούλιο στην πόλη της Λάρισας είναι τα 20 χιλιοστά μπορούμε να πούμε ότι στο ανατολικό βορειοανατολικό κομμάτι της πόλης σημειώθηκαν σχεδόν δύο φορές η βροχή του μήνα μέσα σε λίγες ώρες ενώ στο δυτικό νοτιοδυτικό κομμάτι της πόλης και στα γύρω χωριά το μισό τις βροχοπτώσης του μήνα.
Μεγάλες διαφορές βλέπουμε και σε βορειοδυτικά τμήματα από την πόλη όπως το χωριό Δέντρα που έπεσαν μόλις 4 χιλιοστά τη στιγμή που όπως είπαμε στην πόλη της Λάρισας έπεσαν από 12 έως 36 και ανατολικά στον Πλατύκαμπο και τη Χάλκη είχαμε σχεδόν τη βροχή του κανονικού μήνα γύρω στα 20 με 24μμ. Ελπίζω αυτό το παράδειγμα να βοηθήσει και αυτούς που δεν γνωρίζουν να σταματήσουν να ρωτάνε τι καιρό θα κάνει στο δικό τους χωριό ή στη δικιά τους πόλη ειδικά τη θερινή περίοδο.
Πρέπει η λέξη τοπικοτητα να γίνει κτήμα ολονών και να αντιληφθούν ότι τη θερινή περίοδο μπορούμε να μιλάμε μόνο για ευρύτερες περιοχές όπως για παράδειγμα για την επαρχία Αγιάς, ή την επαρχία Τυρνάβου ή την επαρχία Φαρσάλων και όχι για κάθε χωριό ή κάθε πολίτη ξεχωριστά Ααφού αυτό δεν είναι εφικτό.
Βασίλειος Πανάκογλου
Γεωπόνος και Ερασιτέχνης μετεωρολόγος
e-mail επικοινωνίας: meteovas79@ yahoo.gr
